Przyroda. Turystyka i rekreacja

Gmina Ostrowite położona jest w odrębie Pojezierza Gnieźnieńskiego, będącego fragmentem makroregionu Pojezierze Wielkopolskie. W ukształtowaniu terenu wyróżnić można wał spiętrzonej moreny czołowej dominującej w krajobrazie południowej i zachodniej części gminy, falistą i płaską wysoczyznę rozciętą rynnami jezior w części centralnej.

Północno - zachodnia część gminy leży na obszarze wodonośnego zbiornika Wielkoplskiej Doliny Kopalnej. Jest to główny zbiornik wód podziemnych, wymagający szcególnej ochrony, zwłaszcza, że nie uległ on jeszcze zanieczyszczeniu.

W rejonie wsi Ostrowite - Jarotki występuje złoże węgla brunatnego, które jednak nie jest eksploatowane. Natomiast w okolicach Skrzynki - Salamonowa spotykamy udokumentowane złoża torfów, również niebędące w wydobyciu.

Ze względu na duże walory przyrodnicze środowiska, prawie cała gmina znalazła się w zasięgu Powidzko - Bieniszewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Szczególnie atrakcyjne są tereny położone wzdłuż brzegu Jeziora Powidzkiego.

W roku 1998 został tu utworzony Powidzki Park Krajobrazowy o powierzchni 24.600 ha. Obejmuje on fragmenty gmin: Kleczew, Orchowo, Ostrowite, Powidz, Słupca, Wilczyn i Witkowo.

Warto wspomnieć, że gmina znajduje sę w granicach Europejskiej Sieci Ekologicznej (ECO - NET). W części Parku znajdującej się na obszarze gminy Ostrowite proponuje się utworzenie ścisłego rezerwatu wodno - torfwiskowego "Jezioro Kańskie". W jego skład powinny wejść: zarastające jezioro, przyległe kompleksy torfowisk niskich i przejściowych, wilgotne łąki oraz bagienne lasy i zarośla.

Żyje tu wiele gatunków zwierząt chronionych, takich jak: wydra, jaszczurka żyworodna, rzekotka drzewna, piskorz. Na jeziorze dostrzec można łabędzia niemego i gęś gęgawę.

Można tu również spotkać interesujące i zagrożone zbiorowiska roślinne, m. in. aldrowandy pęcherzykowatej, osoki aloesowej, mszaru z tuszycą bagienną, lilii wodnych, grzybieni północnych, zarośli brzóz i wierzby uszatej, boru bagiennego, olsu torfowcowego i porzeczkowego.

Do osobliwości florystycznych tego regionu zaliczyć można m. in. żurawinę błotną, selery błotne, rosiczkę okrągłolistną.

Na ochronę zasługują ponadto kompleksy łąk, bagien i olsów w rynnie Jeziora Kańskiego w okolicach Skrzynki, rynna łącząca Jezioro Powidzkie z Jeziorem Bogusławskim oraz łąki i lasy łęgowe między Naprusewem i Tomiszewem.