Co warto zwiedzić?
Wieś Ostrowite nie obfituje w zabytki. Do nielicznych świadectw historii
tych okolic należą pozostałości zespołu dworskiego, obora, murowana
stodoła oraz park. Najstarszą, zachowaną do dziś budowlą zamieszkałą
jest karczma.
Pozostałości kultury materialnej znajdziemy np. w
Sierniczu Wielkim i Skrzynce Małej, które jeszcze w 1887 roku stanowiły
całość jako bardzo dobrze prosperujący majątek ziemski. Dla tych, którzy
interesują się historią, cenną informacją będzie to, iż pierwsza
wzmianka o Sierniczu jako wsi szlacheckiej pojawiła się w XVI w.
Ostatnimi polskimi właścicielami Siernicza Wielkiego była rodzina
Wyganowskich herbu Łodzia. W latach 80. po śmierci dziedzica
Wyganowskiego, dobra przeszły w posiadanie rodziny Bosaków, a w
początkach XX w. ich właścicielem - ostatnim - stał się Adam Iwańczyk. W
1945 r. folwark uległ rozparcelowaniu. Dziś możemy obejrzeć
pozostałości zespołu dworskiego pośród parku z XIX w.
Po I wojnie
światowej w Ostrowitem pobudowano "organistówkę" - Dom Parafialny,
którego działalność miała wpłynąć na rozwój kultury i oświaty w okolicy.
Odbywały się tu także przedstawienia teatralne, bale i zabawy taneczne.
w latach 1918-39 nastąpił szybki rozwój budownictwa. Wówczas stawiano już domy z cegły, kryte blachą.
Oryginalnym
zabytkiem Ostrowitego jest metalowa wieża, pozostałość z lat 30.
Pełniła ona funkcję "latarni morskiej" dla lotników.
Wędrując po
okolicach Ostrowitego możemy znaleźć jeszcze kilka innych ciekawych
obiektów: w Naprusewie np. w parku wznosi się dwór z ok. 1890 r.
W
Jarotkach, oprócz parku dworskiego z II poł. XIX w., znajduje się
cmentarzysko całopalne z kultury łużyckiej, objęte strefa obserwacji
archeologicznej.
Kąpiel z kolei to wieś, której wizytówką są: młyn gospodarczy z pocz. XX w. oraz karczma z wozownią.
Zespoły pałacowe znajdują się ponadto w Kosewie, Mieczownicy oraz Giewartowie-Holendrach.
Na
dłużej warto zatrzymać się w Giewartowie, nie tylko ze względu na jego
malownicze położenie nad jeziorem. Stoi tu bowiem piękny zespół pałacowy
z poł. XIX w. wraz z parkiem, murowana kaplica p.w. św. Rocha z 1811
r., klasycystyczna, empirowa (wewnątrz ołtarz z 1811 r. wraz z obrazami z
końca XVIII i początku XIX w.) oraz kościół parafialny p.w.
Podwyższenia Krzyża Św., powstały w latach 1907-13. Pod kaplicą znajdują
się grobowce. Natomiast w kościele, który zdobią witraże w stylu Młodej
Polski, najbardziej godna uwagi jest osiemnastowieczna rzeźba oraz
ludowy krucyfiks.
Mieczownica chlubi się historią sięgającą
czasów średniowiecza. Związana jest też z ważnymi momentami powstania
styczniowego, które tu właśnie sie rozgrywały. Od dziesiątków lat
Mieczownica kojarzy się przede wszystkim z końmi. Początek znakomitej
hodowli koni wierzchowych dał w 1894 r. Janusz Chrzanowski, sprowadzając
tu wszystkie klacze czystej krwi arabskiej. Dziś stadnina w Mieczownicy
sprzedaje konie na eksport, zaopatruje kluby jeździeckie i prowadzi
własną sekcję jeździecką. Otoczony parkiem pałac , w którym mieści się
administracja Stadniny, to piękny starannie utrzymany, osiemnastowieczny
zabytek architektury.